سلامت جنسی کودکان

سلامت جنسی کودکان به موضوعاتی مانند بهداشت بدن و پاکیزگی، حفظ حریم خصوصی بدن، آگاهی از اعضای بدن و تغییرات آن در دوران رشد و نوجوانی، ارتباطات سالم با دیگران، پاسخ به سوالات مربوط به بدن و جنسیت، هویت جنسی، تشویق به تصمیم‌گیری‌های سالم و آگاهانه و پذیرش و احترام به خود و دیگران اطلاق می‌شود.

هویت جنسی

شکل ظاهری افراد، هورمون‌های جنسی، اندام‌های تولید مثل و آلت تناسلی، جنس یک فرد یعنی دختر یا پسر بودن او را مشخص می‌کند. در حالی که هویت جنسی به حس درونی یک شخص نسبت به این که زن یا مرد است، اطلاق می‌شود. نوع لباس پوشیدن، طرز رفتار کردن، بروز احساسات و به طور کلی آن‌چه به عنوان رفتارهای زنانه و مردانه شناخته می‌شود، می‌تواند نشان دهنده‌ی هویت جنسی یک فرد باشد.

شکل گیری هویت جنسی

هویت جنسی بر اساس معیارهای اکتسابی و انتسابی شکل می‌گیرد. ویژگی‌های زیستی، جسمانی و هورمونی که جنس یک فرد را مشخص می‌کنند، معیار و عاملی انتسابی می‌باشد. اما هویت جنسی به صورت اکتسابی بر اساس رفتارها و ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی و عرفی که مختص مرد و زن وجود دارد شکل می‌گیرد.

هویت جنسی تحت تاثیر عوامل گوناگونی مانند تربیت خانواده، رسانه‌، جامعه، محیط‌های آموزشی، مذهب و عرف پدید می‌آید و معمولا از سنین دو تا سه سالگی خود را بروز می‌دهد و کودک فارغ از جنس بیولوژیکی‌اش، خود را به عنوان دختر یا پسر می‌شناسد.

کودکان بر اساس مشاهده‌ی رفتارهای والدین و اطرافیان خود، سعی می‌کنند مطابق با هویت جنسی خود رفتار کنند. مثلا اگر در خانواده فقط مادر آشپزی کند او تصور خواهد کرد پخت‌ و ‌پز و درست کردن غذا، فعالیتی زنانه است. یا تعمیرات لوازم خانه فعالیتی مردانه است. بهتر است به او نشان دهید اشکالی ندارد اگر مردها هم آشپزی کنند یا زنان هم می‌توانند تعمیرات منزل را انجام دهند.

اختلال هویت جنسی در کودکان

اگر کودکی جنس بیولوژیکی خودش را قبول نداشته باشد، نسبت به آن احساس ناسازگاری کند و رفتارهایش بر خلاف جنس بیولوژیکی‌اش باشد، دچار اختلال هویت جنسی گشته است که برخی از علائم آن در کودکان بدین شرح می‌باشد:

1. تمایل به پوشیدن لباس‌های دخترانه توسط پسرها و پوشیدن لباس‌های پسرانه توسط دختران.
2. نشان دادن و به نمایش گذاشتن رفتارهایی که خودش را به عنوان جنس مخالف معرفی کند.
3. علاقه‌ی زیاد به بازی‌های مربوط به جنس مخالف خود، مثلا دختری که به بازی‌های جنگی و پلیسی علاقه دارد.
4. بر عهده گرفتن نقش‌های مربوط به جنس مخالف خود در بازی‌های گروهی و علاقه‌مند به هم‌بازی شدن با جنس مخالف.
5. داشتن نفرت از اندام تناسلی و اندام فیزیکی دخترانه یا پسرانه‌ی خود.

درمان اختلال هویت جنسی در کودکان

از مهم‌ترین روش‌های درمان برای کودکانی که دچار اختلال هویت جنسی شده‌اند، این است که والدین و اطرافیان کودک، شیوه‌های رفتاری خود را تغییر دهند. سعی کنید فارغ از جنسیت فرزند خود، وظایف و مسئولیت‌هایی متفاوت به او محول کنید تا احساس محدود بودن برای انجام برخی فعالیت‌ها به خاطر دختر یا پسر بودن خود نداشته باشد.

برای بررسی عواملی که باعث ایجاد اختلال هویت جنسی در کودک شده‌ است و به منظور برطرف کردن‌ آن، لازم است که والدین با پزشک متخصص در این خصوص، مشورت کنند تا بتوانند با اقدامات صحیح و اصولی و به موقع، به فرزند خود کمک کنند تا در مسیر درست و مناسب با شخصیت خود قرار بگیرد. زیرا توجه نکردن به این مسئله می‌تواند منجر به منزوی شدن کودک در جامعه و آسیب‌های دیگری در او شود.

تغییر نگرش افراد

فرزند خود را آگاه کنید که ممکن است نگرش‌های افراد تغییر پیدا کند و ذهن او را در چارچوب‌های خاص جنسیتی محدود نکنید. مثلا هنگام تماشای فیلم‌ها و سریال‌های مناسب با سن او، با اشاره به مردی که گوشواره دارد و یا خانمی که روی دستش خالکوبی کرده‌ است، او درک خواهد کرد که نگرش‌ها و علایق افراد در هر دو جنس قابل تغییر است.

عواملی که باعث ایجاد یا تغییر نگرش کودکان می‌شوند عبارتند از:

تجربه

کودک ممکن است به طور اتفاقی چیزی را تجربه کند و بر همین اساس نگرش او تغییر پیدا کند. مثلا کودکی که در آشپزخانه به مادرش کمک می‌کند و متوجه می‌شود که پسرها هم می‌توانند کارهای مربوط به آشپزخانه را انجام دهند.

مشاهده

 کودکان بر اساس مشاهده‌ی الگوهای رفتاری اطرافیان خود و دیگران، نگرشی تازه به دست می‌آورند و یا نگرش قبلی آنان تغییر پیدا می‌کند. فیلم‌ها و کارتون‌هایی که کودک تماشا می‌کند نیز در این روند تاثیر دارند.

عوامل اجتماعی

 نقش‌ها و هنجارهای اجتماعی و عرفی که در جامعه وجود دارد، می‌تواند تعیین کننده‌ی نگرش افراد باشد.

آموزش

 فضای آموزشی یکی دیگر از عواملی است که در ایجاد و تغییر کردن نگرش کودکان تاثیرگذار است. مثلا در کتاب‌های درسی، پسرها همیشه موهایشان کوتاه است. پس این نگرش در کودک شکل می‌گیرد که بلند کردن موها، کاری دخترانه است.

بازخورد اطرافیان

تشویق یا سرزنش کودک در مواقعی که فعالیت‌های متفاوتی انجام می‌‌دهد، می‌تواند در تعیین یا تغییر نگرش‌های او موثر باشد. مثلا دختری که علاقه داشته باشد با لباس ورزشی به خیابان برود اگر با مخالفت والدین خود مواجه شود، ممکن است این نگرش در او پدید بیاید که پوشیدن لباس ورزش در خیابان مخصوص پسرهاست.

رسانه و فضای مجازی

رسانه‌ و فضای مجازی با نشان دادن دخترها و پسرهایی که فعالیت‌هایی در جهت یا بر خلاف جنسیت خود انجام می‌دهند، در به وجود آمدن و تغییر نگرش کودکان نقش مهمی دارند.

رشد و تکامل انسان

می‌توانید با نشان دادن عکس‌های نوزادی و سال‌های قبل فرزند خود، یا صحبت در مورد کودکان اطرافیان خود که نسبت به سال‌های قبل، قد کشیده‌اند و بزرگ‌تر شده‌اند، درباره‌ی رشد و تکامل افراد با او صحبت کنید. به فرزند خود یادآوری کنید که سرعت رشد و  تکامل انسان در افراد مختلف متفاوت است و اگر احساس می‌کند نسبت به هم سن و سالانش قدش بلندتر یا کوتاه‌تر است و یا وزن و جثه‌ی بدنش با آنان متفاوت است اشکالی ندارد و نباید خود را با دیگران مقایسه کند.

حس کنجکاوی کودکان

کودکان نسبت به کشف و مشاهده‌ی هر چیز تازه‌ای، کنجکاو هستند. مانند مشاهده‌ی اندام تناسلی خود و دیگر هم‌سن و سالان‌شان. آنان سعی می‌کنند با انجام برخی بازی‌ها مانند دکتربازی، بدن دوستان و هم‌بازی‌های خود مخصوصا جنس مخالف را لمس و مشاهده کنند.

باید بدانید که این گونه‌ بازی‌ها توسط بچه‌ها از روی کنجکاوی می‌باشد و اگر متوجه شدید فرزندتان هنگام بازی، برهنه یا نیمه برهنه شده است، مراقب عکس‌العمل خود باشید. با برخورد ناشایست یا تنبیه کردن او، ممکن است بر احساسش نسبت به بدن خود و اعضای جنسی‌اش، تاثیر منفی بگذارید. بهتر است برای رفتار جنسی کودک خود، حد و حدودی مشخص نمایید، تا این که به طور کلی او را از این کار منع یا دچار ترس و شرم کنید.

ذهن کودکان مملو از سوال است

ممکن است والدین، نپرسیدن سوالات جنسی از طرف کودک را حمل بر بی‌علاقگی او نسبت به این موضوع یا نداشتن آمادگی برای درک این مسائل از جانب او بدانند. کودکان همیشه ذهنشان مملو از سوال و ابهام است ولی شاید به سبب شرم و خجالتی که دارند یا برخورد نامناسب والدین هنگام پرسیدن سوالات آنان، باعث شود، آنان از پرسیدن سوالات جنسی مدنظر خود، صرف نظر کنند.

اطلاعات خود را به‌روز کنید

امروزه با توجه به گسترش و رشد فضای مجازی و در دسترس بودن آن برای کودکان، بیشتر باید مراقب سلامت جنسی کودکان خود باشید. بهتر است حد میانه را رعایت کنید، بی‌تفاوت بودن یا حساسیت بیش از اندازه کمکی به شما و کودک‌تان نخواهد کرد. اطلاعات خود را به‌روز کنید و با فرزند خود همراه شوید.

پاسخ به سوالات جنسی کودکان

بهتر است باب گفتگو در این زمینه را به تدریج شروع کنید و تمام دانستنی‌ها را به یک‌باره در اختیار او قرار ندهید. تا جای ممکن اصطلاحات و مفاهیم را ساده و با دقت بیان کنید. می‌توانید از اولین ابهامات جنسی دوران کودکی خود با او صحبت کنید تا کمتر احساس شرم و خجالت کند.  تلاش کنید از درست بودن حدسیات و اطلاعات کودک خود درباره‌ی اندام‌های خصوصی‌اش، مطمئن شوید.

پنهان‌کاری و طفره رفتن درباره‌ی مسائل جنسی کودکتان، نه تنها کمکی به او نمی‌کند بلکه به واسطه‌ی نداشتن اطلاعات کافی و صحیح، ممکن است با آسیب‌ها و ضربه‌های جبران ناپذیری روبرو شود. صادقانه و مناسب با سن او به سوالاتش پاسخ دهید تا کنجکاوی‌اش را از راه‌های غیر متعارف و نادرست رفع نکند.

بررسی دقیق سوالات و میزان اطلاعات کودک

قبل از پاسخ دادن به سوال کودک خود، بررسی کنید منظور او دقیقا چیست و خودش چه میزان اطلاعات دارد. اگر بیش از اندازه به او اطلاعات دهید، ممکن است دچار آشفتگی ذهنی شود و اگر به صورت سطحی و کمتر از چیزی که خودش می‌داند به او اطلاعات دهید، فکر می‌کند می‌خواهید او را از سر خود باز کنید و در هر دو صورت ممکن است دیگر برای پرسیدن سوالاتش سراغ شما نیاید.

مثلا کودکی دو ساله که اطلاعات زیادی در این مورد ندارد وقتی می‌پرسد من از کجا آمده‌ام، می‌توانید به او بگویید تمام بچه‌ها در شکم مادرشان به وجود می‌آیند و بعد از این که به اندازه‌ی کافی رشد کردند از شکم مادر بیرون می‌آیند. اما اگر کودکی بزرگ‌تر که اطلاعات بیشتری در این زمینه دارد همین سوال را بپرسد می‌توانید با توجه به میزان اطلاعات خودش به او پاسخ دهید.

برای پاسخ دادن عجله نکنید

اگر هنگام پرسیدن سوال فرزند خود، نمی‌داستید چگونه باید پاسخی مناسب با سن او بیان کنید که برایش قابل درک باشد، می‌توانید با کمک از همسر خود و یا تشویق کودک به این که چه سوال خوبی پرسیده است، به دنبال پیدا کردن پاسخ مناسب در ذهن‌تان باشید. یا می‌توانید از او بخواهید که لازم است کمی بیشتر در این مورد تحقیق کنید تا بتوانید پاسخ مناسبی به او بدهید. به هر حال بهتر است همیشه خودتان را برای پرسیدن سوالات جنسی از طرف کودک‌تان آماده کنید و با روی باز و گشاده و بادقت جواب‌های سوالاتش را بدهید.

بعد از پاسخ دادن و گفتگو، از کودک خود بپرسید که آیا به درستی متوجه صحبت‌هایی که کردید، شده است یا لازم است که بیشتر و ساده‌تر برایش توضیح دهید.

از هر فرصتی برای آموزش بهره بگیرید

نسبت به پرسیدن سوالات تکراری کودک، صبور باشد زیرا کودک هم‌زمان با افزایش سن و دانش خود و دریافت اطلاعات از منابع مختلف مانند رسانه و اینترنت و … با پرسیدن سوالات تکراری، می‌خواهد نسبت به اطلاعات درست و کامل مطمئن شود.

 فراموش نکنید که آموزش موضوعات جنسی به کودکان، امری نیست که یک بار انجام دهید و تمام شود. بلکه باید در هر زمان و مکانی که موقعیتش فراهم بود، مناسب با سن کودک، به طور مستقیم و غیر مستقیم نکات و درس‌هایی را به او آموزش دهید. زمان‌هایی مانند تعویض پوشک یا لباس، موقع حمام رفتن، باردار شدن یکی از نزدیکان، معاینه‌ی دکتر و … فرصتی مناسب برای دادن برخی آموزش‌های جنسی به کودک می‌باشد.

به فرزند خود یادآوری کنید که مسائل جنسی، یک موضوع خصوصی است و نباید از پرسیدن سوال در مورد آن احساس شرم یا خجالت داشته باشد اما صحبت و گفتگو در مورد این گونه مسائل را فقط با والدین یا مربی قابل اعتماد خود انجام دهد.

مهارت نه گفتن

شما قادر نخواهید بود که در هر مکان و زمانی کنار فرزند خود باشید به همین خاطر بسیار مهم است که مهارت نه گفتن را به او آموزش دهید. یادگیری مهارت نه گفتن در خصوص درخواست‌های جنسی دیگران، بسیار حائز اهمیت است به طوری که با یادگیری این مهارت، آنان می‌توانند تا حد زیادی از حریم خصوصی و شخصی خود محافظت کنند و به راحتی گول افراد سودجو در قبال جایزه و وعده‌ی دروغین را نخواهند خورد.

نقش بازی کردن

یکی از روش‌های آموزشی مسائل جنسی به کودکان، این است که با او نقش بازی کنید. ابتدا به او آموزش دهید که هیچ کس حتی نزدیک‌ترین افراد اعم از خاله و عمو و دوستان اجازه ندارند که اعضای خصوصی و دیگر اعضای بدن مانند لب‌ها و دهان و باسن او را لمس کنند و نباید بدنش را به آنان نشان دهد و در این گونه مواقع چه عکس‌العملی باید داشته باشد.

بعد از آموزش، نوبت بازی کردن است. نقش فردی را بازی کنید که مثلا کسی می‌خواهد بدن او را لمس کند و واکنش مناسب را برای کودک به نمایش بگذارید. این بار در نقش فردی که می‌‌خواهد به حریم خصوصی کودک‌تان نزدیک شود قرار بگیرید و از او بخواهید تا عکس‌العمل مناسب را از خود بروز دهد.

با توجه به این که افراد کودک آزار با روش‌های گوناگون سعی در ارتباط گرفتن با کودک دارند، این بازی را به شیوه‌های گوناگون انجام دهید تا کودک بتواند بهترین واکنش را در موقعیت‌های واقعی‌ در برابر درخواست‌های جنسی و سوء استفاده‌های دیگران داشته باشد.

استفاده از عروسک و وسایل بازی کودک

برای آموزش مسائل جنسی به کودک خود، می‌توانید از وسایل بازی خود او نیز کمک بگیرید. مثلا با کمک عروسک‌هایی که دارد، اندام‌های مختلف و کارکرد هر کدام را به صورت شفاف و ملموس و با بیانی ساده، به او آموزش دهید. دقت کنید که حتما از اسباب‌بازی‌ها و وسایل آموزشی که مناسب سن فرزندتان هستند، استفاده کنید تا نتیجه‌ی بهتری به دست آورید.

استفاده از پازل‌هایی که به شکل اندام‌های بدن طراحی شده‌اند، هم می‌توانند در این زمینه کمک کننده باشند. با تکمیل کردن پازل بدن انسان، کودک خود را متوجه این موضوع کنید که تمام اعضای بدن یک انسان، مهم و ضروری هستند و هر کدام کارایی مخصوص خودشان را دارند و برای سلامتی و تندرستی لازم است که از تمام اندام‌های بدن به شکل صحیح و اصولی مراقبت کنیم.

اولین تجربه‌ی جنسی کودک

برخی از روان‌پزشکان، مکیدن پستان مادر توسط نوزاد را اولین تجربه‌ی جنسی کودک قلمداد می‌کنند. هم‌زمان با رشد کودک و شناخت اعضای مختلف بدن، او متوجه می‌شود که با لمس کردن برخی از نقاط بدنش احساس خوشایندی را تجربه می‌کند و ممکن است این اقدام به صورت خودارضایی ادامه پیدا کند. خوابیدن به روی شکم و یا استفاده از اسباب بازی‌های خود، اقداماتی است که کودک ممکن است برای تجربه‌ی لذت جنسی انجام دهد.

خودارضایی در کودکان

به گفته‌ی پزشکان، خودارضایی در کودکان تا سن شش سالگی به خاطر تامین نیاز جنسی نیست و  اغلب به دلیل کنجکاوی و آشنایی با اعضای تناسلی صورت می‌گیرد و بعد از آن می‌تواند علامت استرس یا تنش زیاد کودک باشد.

نکاتی برای خودارضایی در کودکان 

• اگر متوجه خودارضایی کودک خود شدید، احساسات خود را کنترل کنید و سعی کنید حواس کودک خود را متوجه موضوع و فعالیتی دیگر کنید. مثلا می‌توانید او را به انجام یک بازی دعوت کنید.
• نادیده گرفتن و یا سرزنش کردن کودک به هنگام خودارضایی، می‌تواند اثرات مخربی داشته باشد. بهتر است با او به صورت شفاف و صمیمی گفتگو کنید. او را متوجه کنید که نباید در معرض دید دیگران اندام تناسلی خود را لمس کند.
• به وضعیت استرس او بیشتر توجه کنید و در صورت لزوم با پزشک متخصص مشورت کنید.
• حمایت‌های عاطفی درست و اصولی داخل خانواده را از فرزند خود دریغ نکنید.
• به جای گفتن حرف‌های غیر علمی و ترساندن فرزند خود مانند این که اگر این کار را انجام دهی بینایی‌ات را از دست می‌دهی، از آسیب و عفونت‌ دستگاه تناسلی که ممکن است در صورت انجام رفتارهای غیرمعمول با ناحیه‌ی تناسلی ایجاد شود او را آگاه کنید و به او بگویید که همان طور که باید مراقب دست‌ها و پاها و دیگر اعضای بدنش باشد، مراقبت و رعایت بهداشت اعضای تناسلی هم لازم و ضروری می‌باشد.
• هنگام تعویض پوشک و لباس زیر یا موقع حمام کردن فرزند خود، از وسواس بیش از اندازه در لمس کردن آلت تناسلی او به منظور پاکیزگی و شستشو خودداری کنید.
• روابط زناشویی خود را در مکانی مجزا و زمانی خاص انجام دهید که کودک متوجه نشود.
• اجازه ندهید که کودک‌تان در طول روز و هم‌چنین هنگام خواب، کاملا برهنه باشد.

لزوم آموزش صحیح در محیطی سالم و امن

محیط و نوع بیان و لحنی که برای اولین بار کودک در رابطه با مسائل جنسی، اطلاعاتی دریافت می‌کند تا حد زیادی، ذهنیت او از امور جنسی را رقم می‌زند. رسانه‌های مختلف، دوستان، شبکه‌های اجتماعی یا محیط آموزشی و خانواده هر کدام به طریقی در رابطه با این مسائل صحبت می‌کنند و باعث می‌شود در ذهن کودک مفاهیم متفاوتی مانند لذت، عشق، هوس، شوخی، احساس گناه، تولید مثل و … در رابطه با موضوعات جنسی پدید آید.

پس بهتر است در محیط خانواده، فضایی سالم و امن برای کودک، فراهم کنید تا به راحتی بتواند، پرسش‌ها و تصوراتش از امور جنسی را با شما در میان بگذارد.

هم چنین، اگر موضوعات جنسی به طور اصولی و صحیح به کودکان آموزش داده شود، می‌تواند تا حد قابل ملاحظه‌ای، از سوء استفاده‌های جنسی، ‌عفونت‌های مقاربتی، بارداری‌های ناخواسته و بسیاری آسیب‌های دیگر  جلوگیری به عمل آورد.

تربیت جنسی صحیح، یعنی کودک درک کند که مسائل جنسی، اموری مخفی نیستند و فقط خصوصی هستند. به همین خاطر بدن هرکس متعلق به خودش است و کسی حق ندارد بدون رضایت و اجازه‌ گرفتن از ما، اعضای خصوصی بدن ما را لمس یا مشاهده کند.

از کتاب‌ها کمک بگیرید

اگر برایتان دشوار است که در رابطه با سلامت جنسی با کودک خود صحبت کنید می‌توانید از کتاب‌هایی که در این زمینه موجود هستند، کمک بگیرید و با خواندن و توضیح آن برای کودک، به راحتی درک مناسبی از مسائل جنسی در ذهن او  پدید می‌آید. مثلا (کتاب بدن من مال منه) یا کتابی دیگر با عنوان (رازهایی که نباید مخفی کرد) با بیانی کودکانه موضوع مالکیت بدن را به کودکان یاد می‌دهد.

کودک شما مقصر نیست

به کودکان‌تان اطمینان دهید که تحت هر شرایطی از او حمایت خواهید کرد و او را سرزنش نخواهید کرد و  اگر کسی آنان را مورد آزار و اذیت جنسی قرار داده و تهدید کرده است که اگر این موضوع را با کسی در میان بگذارد به او آسیب خواهد زد، به هیچ وجه نگران نباشند و با خیال راحت درباره‌ی فرد مورد نظر و خواسته‌ها و اقداماتش با شما صحبت کنند.

به کودک خود یادآوری کنید که اگر شخصی، بدن و اعضای خصوصی خودش را در معرض دید او قرار داد، حتما این موضوع را با شما در میان بگذارد.

اگر کودک از ملاقات کردن با یکی از دوستان و اطرافیان‌تان که قبلا او را دوست داشته، بیزار شده است یا رفتن به مهد کودک و مدرسه مانند قبل برایش خوشانید نیست، حتما این موضوع را جدی بگیرید و دلیل آن را بررسی کنید.

یادتان باشد اگر کسی از فرزند شما سو‌ءاستفاده کرد، به هیچ عنوان کودک خود را مقصر جلوه ندهید و تنبیه نکنید. بهتر است او را در آغوش بگیرید و مورد حمایت عاطفی خود قرار دهید.

هر شخص و فردی می‌تواند به کودک شما خواسته یا ناخواسته آسیب بزند و با صحبت‌ها و رفتارهای ناشایست خود او را آزار دهد، پس بهتر است کودک خود را حتی با نزدیک‌ترین و آشناترین افراد تنها نگذارید.

نکاتی برای آموزش مسائل جنسی به کودکان:

• در آموزش جنسی به کودکان مانند هر آموزش دیگری مثل راه رفتن، غذا خوردن، دستشویی رفتن و …. والدین باید با کودک خود مشارکت داشته باشند و از کنار این موضوع به سادگی عبور نکنند.
• کودک حق دارد در رابطه با جنسیت خود و چگونگی فعالیت اعضای مختلف بدن انسان و رابطه آن‌ها با یکدیگر، اطلاعات درست و دقیقی، مناسب با سن خود داشته باشد.
• به کودکان یاد دهید که بدن‌شان خصوصی است و باید از آن محافظت کنند و نباید به دیگران اجازه دهند بدن‌شان را لمس یا مشاهده کند و در صورت مواجه شدن با این موارد، به شما یا یک فرد قابل اعتماد دیگر اطلاع دهند.
• هنگام آموزش اسامی اعضای بدن مانند دست، شکم، گوش و … اعضای جنسی را نیز با نام درست خودش به او آموزش دهید.
• کودکان امروزی آن‌قدر باهوش هستند که داستان لک‌لک‌ها را باور نخواهند کرد، به همین خاطر از دادن اطلاعات و پاسخ‌های تخیلی و غیر علمی اجتناب کنید.
• لازم نیست واضح و بی‌پروا همه چیز را توضیح دهید. مثلا در پاسخ کودکی که می‌پرسد بچه‌ها چگونه به دنیا می‌آیند، می‌توان به آنان گفت سلول‌هایی داخل شکم مادر وجود دارند که وظیفه‌شان تشکیل نوزاد است.
• تشویق کودکان به پرسیدن سوالات و بحث در مورد مسائل جنسی می‌تواند به آن‌ها درک بهتری از این مسائل بدهد.
• در هنگام گفتگو با کودک، شنونده خوبی باشید و واقعیت‌ها را بیان کنید نه باورهای خودتان را.
• برای هر گروه سنی، اطلاعات متفاوتی در مورد مسائل جنسی مناسب است. به عنوان مثال، به کودکان کوچک‌تر می‌توان گفت که بدن‌شان خصوصی است و نباید به دیگران نشان دهند، در حالی که با کودکان بزرگتر می‌توان در مورد تغییرات بدنی در دوران نوجوانی، بارداری و جنسیت صحبت کرد.
• برای گفتگو در مورد مسائل جنسی، فضای صمیمی و باز ایجاد کنید. به کودکان اطمینان دهید که می‌توانند در هر زمان درباره‌ی این مسائل با شما صحبت کنند و شما همواره پاسخگوی سوالات و ابهامات آنان خواهید بود.
• استفاده از کتاب‌ها، انیمیشن‌ها و منابع آموزشی مناسب، می‌تواند به کودکان کمک کند تا درک بهتری از مسائل جنسی پیدا کنند. قبل از استفاده از این منابع، مطمئن شوید که محتوای آنها مناسب سن کودکان است.

جمع‌بندی

در جامعه‌ی ما به سبب اعتقادات مذهبی و شرم و حیای اجتماعی، والدین برایشان دشوار است با کودکان خود به راحتی درباره‌ی مسائل جنسی گفتگو کنند. اما توجه داشته باشید که عدم آگاهی و حس کنجکاوی کودک، او را برای یافتن پاسخ به سوالات خود به راه‌های گوناگونی می‌کشاند که ممکن است از طریق فضای مجازی، دوستان، رسانه‌های مختلف و تجربه و بازی به دست آید.

پس بهتر است به جای محدود کردن و سرکوب کردن کنجکاوی او و سرزنش و برخورد نامناسب در برابر ابهامات جنسی‌اش، با ایجاد فضایی دوستانه و صمیمی و بدون شرم و خجالت و متناسب با سن او، آگاهی‌اش در این رابطه را کامل کنید. می‌توانید از کتاب‌های داستان، انیمیشن‌ها، اسباب بازی‌ها و وسایل آموزشی که در این خصوص مناسب با سن او موجود است نیز کمک بگیرید.

صحبت در رابطه با جنسیت و مسائل مربوط به آن، فقط به شناخت اندام‌ها و اعضای جنسی محدود نمی‌شود بلکه شامل روابط انسان‌ها با یکدیگر، شناخت هویت جنسی و رعایت بهداشت جنسی نیز می‌شود. یادگیری و آموزش مهارت‌های مختلف زندگی به روش درست و اصولی توسط والدین، می‌تواند باعث افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس کودکان شود و یک زندگی سالم را برای آنان به ارمغان بیاورد.