دیابت چیست؟
دیابت یکی از بیماری‌های مزمن و شایع در جوامع مختلف است که به علت اختلال در سطح قند خون و تولید نشدن یا استفاده ناقص از هورمون انسولین رخ می‌دهد.
تغذیه مناسب برای افراد دیابتی، یکی از عوامل کلیدی در کنترل و مدیریت این بیماری است. اما همه به‌درستی نمی‌دانند فهرست غذای مبتلایان به دیابت دقیقاً شامل چه مواردی است. به همین دلیل برخی باورهای غلط موجب بروز اختلال در روند زندگی افراد دیابتی شده است.
دیابت که به بیماری مرگ خاموش هم معروف است، سالانه افراد بسیاری در جهان را درگیر می‌کند. بیماری مزمن که دلیل اصلی شیوع آن رژیم غذایی نادرست، تغذیه نامناسب، فعالیت بدنی کم و استرس و اضطراب در شرایط کاری و زندگی روزمره است.
برای افراد مبتلا به دیابت، پیروی از رژیم غذایی مناسب، رعایت نکات مهم تغذیه‌ای، فعالیت بدنی کافی، مصرف ویتامین و مکمل‌ها و همچنین مصرف صحیح داروهای دیابت، اهمیت بسیاری دارد. فاکتورهایی که رعایت اصولی آنها به کنترل قند خون و تنظیم سطح گلوکز و انسولین در خون مبتلایان به دیابت کمک می‌کند.
آیا داشتن رژیم غذایی برای افراد دیابتی ضرورت دارد؟
پزشکان همواره برای مبتلایان به دیابت توصیه‌های تغذیه‌ای متنوعی دارند. این توصیه‌ها علاوه بر کنترل قند خون، به کنترل وزن و پیشگیری از افزایش آن هم کمک می‌کند. از طرف دیگر بیماران دیابتی در معرض ابتلا به بیماری‌های پرخطر از جمله قلبی – عروقی، فشار خون و چربی هستند؛ ازاین‌رو پیروی از فهرست غذایی مشخص در این بیماران اهمیت ویژه‌ای دارد.
بنابراین؛ مصرف بیش از حد مجاز چربی و کالری در مبتلایان به دیابت می‌تواند موجب بروز عارضه هایپرگلایسمی یا افزایش قند خون شود. اتفاقی که اگر کنترل نشود به مرور زمان، بسیاری از ارگان‌های بدن مانند قلب، عروق و کلیه‌ها را درگیر کرده و به آنها آسیب می‌زند. پس می‌توان این‌طور نتیجه گرفت با پیروی از فهرست غذایی مناسب و پایبندی به رژیم غذایی، می‌توان قند خون را در محدوده مناسبی نگه داشت. این کار مانع از این می‌شود که مبتلایان به دیابت با مشکلات ناشی از قند خون مواجه شوند.
انواع دیابت و تفاوت رژیم غذایی برای آنها
بیماری دیابت به دو نوع کلی تقسیم می‌شود که هر دو به دلیل اختلال در ترشح هورمون انسولین به وجود می‌آید. اما این دو نوع، یک تفاوت اساسی و عمده با یکدیگر دارند.
در دیابت نوع یک، بدن اساساً قادر به تولید و ترشح انسولین نیست. اما در دیابت نوع دو، با وجود تولید انسولین در بدن، به دلایل متفاوتی در برابر آن مقاومت وجود دارد و این هورمون برای عملکرد طبیعی خود در بدن ناتوان است.
تخمین زده شده که بیش از 70 درصد افرادی که به پیش دیابت دچار می‌شوند در نهایت به دیابت نوع دو مبتلا خواهند شد که اغلب قابل کنترل است. اگرچه عوامل مشخصی مانند ژن‌ها، سن یا عادت‌های گذشته وجود دارد که نمی‌توان آنها را تغییر داد؛ اما در کل، اقدامات بسیاری هستند که می‌توان برای کاهش خطر ابتلا به دیابت انجام داد.
بااین‌حال، باید دانست با تغییر سبک زندگی و پیروی از رژیم غذایی ویژه دیابتی‌ها، می‌توان دیابت نوع دو را کنترل و حتی در برخی موارد درمان کرد. پس باید بگوییم تفاوت عمده و اساسی بین رژیم غذایی دو نوع دیابت وجود ندارد، اما افرادی که به دیابت نوع دوم مبتلا هستند، با استفاده از مواد موجود در فهرست غذای مبتلایان به دیابت، می‌توانند زندگی سالم‌تری را تجربه کنند.
برنامه غذایی مناسب برای مبتلایان به دیابت چیست؟
پیش از هر چیز، باید این نکته مهم را به خوانندگان عزیز یادآوری کنیم که اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً برای افزایش دانش عمومی مخاطبان است و بهره‌برداری از آن باید با توجه به شرایط جسمی، سنی و با مشورت پزشک انجام شود.
تغذیه مناسب برای افراد دیابتی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
مصرف کربوهیدرات پایین:
مصرف کربوهیدرات برای مبتلایان به دیابت بسیار مهم است، بنابراین گنجاندن این گروه غذایی در فهرست تغذیه‌ای این بیماران ضروری است. درعین‌حال، افراد دیابتی باید کربوهیدرات‌ها را به‌صورت کاملاً حساب شده استفاده کرده و از مصرف کربوهیدرات‌های ساده‌ای مانند شکر و آرد سفید خودداری کنند.
مبتلایان به دیابت می‌توانند به جای کربوهیدرات‌های ساده از منابع کربوهیدرات پیچیده مانند: میوه‌ها، سبزی‌ها، غلات کامل، حبوباتی مانند لوبیا و نخودفرنگی و همچنین لبنیات کم‌چرب استفاده کنند.
مصرف چربی‌های غیراشباع یا خوب
یکی دیگر از فاکتورهای تغذیه سالم در مبتلایان به دیابت، پرهیز از مصرف چربی‌های ناسالم نظیر چربی‌های اشباع شده و ترانس و جایگزین کردن آن با چربی‌های نشاسته‌ای مانند روغن‌های نباتی، آجیل و ماهی است.
برخی ماهی‌ها مانند ماهی تُن و ساردین سرشار از امگا 3 هستند و مصرف آنها می‌تواند در پیشگیری از بروز بیماری‌های قلبی – عروقی مؤثر باشد. به همین دلیل گنجاندن ماهی در فهرست غذای دیابتی‌ها ضروری است. البته ماهی های سرخ شده را نمی‌توان غذای مناسبی برای این بیماران دانست؛ بنابراین بهتر است آن را به صورت کبابی، گریل یا آبپز مصرف کنند.
همچنین در رژیم غذایی قند خون بالا، مصرف غذاهایی که در آنها چربی‌های غیراشباع یا خوب وجود دارد، توصیه شده است. این نوع چربی‌ها سبب می‌شوند که سطح کلسترول خون کاهش یافته و احتمال بروز برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی – عروقی کاهش یابد.
البته به دلیل وجود کالری زیاد، نباید در مصرف اینگونه مواد غذایی زیاده‌روی کرد؛ چراکه عواقبی مانند چاقی و اضافه وزن را به همراه خواهند داشت. از مهمترین موادی که چربی غیراشباع مناسب در آنها وجود دارد می توان به آووکادو، آجیل، روغن کانولا، روغن زیتون و بادام زمینی اشاره کرد.
مصرف پروتئین:
- مصرف پروتئین باعث احساس سیری بیشتر می‌شود و به کنترل سطح گلوکز خون کمک می‌کند. افراد دیابتی می‌توانند از منابع پروتئینی مانند ماهی، گوشت سفید، تخم مرغ، لبنیات با چربی کم و سویا استفاده کنند.
همچنین؛ گوشت و ماهی اگرچه از جمله مواد غذایی سرشار از پروتئین به شمار می‌آیند، اما مصرف بیش از حد گوشت قرمز برای مبتلایان به دیابت مضر است. به همین دلیل بهتر است در رژیم غذایی دیابت، به جای گوشت قرمز از ماهی استفاده شود. همچنین؛ در رژیم غذایی بیماران انسولینی بهتر است حداقل هفته‌‌ای دو وعده ماهی گنجانده شود.
مصرف فیبر:
- فیبر به بخشی از گیاهان گفته می‌شود که بدن انسان نمی‌تواند آنها را هضم کند. اما درعین‌حال، وجود فیبر در مواد غذایی مصرفی موجب می‌شود تا هضم غذا و کنترل قند خون به شیوه بهتری انجام شود. به همین دلیل یکی از مواد خوراکی مفید برای مبتلایان به دیابت، خوراکی‌های سرشار از فیبر هستند.
فیبر در برخی مواد غذایی به میزان مناسبی وجود دارد و آنها را می‌توان به‌عنوان غذای ایده‌آل برای مبتلایان به دیابت معرفی کرد. همچنین؛ مصرف سبزی‌ها، میوه‌ها، غلات کامل، حبوبات و آجیل به کنترل سطح قند خون کمک مؤثری می‌کند.
مصرف انواع فراورده‌های لبنی:
لبنیات، به این دلیل که سرشار از کلسیم هستند، به سلامت استخوان و دندان‌ها کمک می‌کنند. به همین دلیل گنجاندن آن در فهرست غذایی مبتلایان به دیابت ضروری است. البته باید توجه داشت که لبنیات پرچرب در فهرست غذایی افراد دیابتی جایی ندارند و نه‌تنها مفید نیستند، بلکه می‌توانند موجب بروز برخی مشکلات در آنها شوند.
مصرف مکمل‌های ویتامینی و معدنی:
در برخی موارد، ممکن است افراد دیابتی نیاز به استفاده از مکمل‌های ویتامینی و معدنی داشته باشند. اما توصیه می‌شود این افراد پیش از مصرف هرگونه مکمل با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنند.
مصرف میوه و سبزی ها :
ابتلا به دیابت به این معنا نیست که فرد از مصرف میوه محروم شود. میوه و سبزی‌ها به طور طبیعی کالری کمی دارند؛ اما مملو از ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند. همین امر موجب شده رژیم غذایی مبتلایان به دیابت، سالم‌تر و بهتر باشد. انواع میوه و سبزی به هر وعده غذایی، عطر، طعم و تنوع می‌دهند. از تازه و کنسرو شده گرفته تا منجمد و خشک، همه‌وهمه اشکال خوبی از میوه‌ها برای استفاده هستند. بااین‌حال این افراد باید از مصرف آب‌میوه‌ها و اسموتی‌ها اجتناب کنند، چراکه این نوشیدنی‌ها فیبر زیادی ندارند.
این را هم به خاطر داشته باشید که مصرف برخی میوه‌ها، به دلیل داشتن قند طبیعی بالا، برای بیماران دیابتی که قند ناشتای زیادی دارند، مجاز نیست. انگور، خربزه، موز و طالبی از اینگونه میوه‌ها هستند. همچنین؛ میوه‌ها و سبزی‌ها می‌توانند از بروز سکته مغزی، بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا و برخی سرطان‌ها در مبتلایان به دیابت پیشگیری کنند.
میوه‌های مفید برای مبتلایان به دیابت
بسیاری از میوه‌ها شیرین هستند و به همین دلیل برخی از مردم گمان می‌کنند مصرف همه میوه‌ها برای افراد دیابتی نامناسب است. اما باید گفت میوه‌هایی هم هستند که بخشی از فهرست غذایی مبتلایان به دیابت را تشکیل می‌دهند. این میوه‌ها علاوه بر این که موجب افزایش زیاد قند خون نمی‌شوند، با رساندن بسیاری از مواد ضروری به بدن، می‌توانند موجب افزایش سلامتی افراد دیابتی شوند.
گنجاندن میزان مناسبی از میوه‌هایی همچون: سیب، آلو سیاه، گریپ فروت، گواوا، آووکادو، توت فرنگی، پرتقال و کیوی در رژیم غذایی بیماران دیابتی می‌تواند بسیار مفید باشد.
بایدها و نبایدها در فهرست غذای مبتلایان به دیابت
یکی از مهمترین عواملی که موجب افزایش قند خون می‌شود، نوع غذای مصرفی در مبتلایان به دیابت است. از جمله غذاهای ممنوعه برای این افراد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
قهوه:
یکی از خواص قهوه، کمک به پیشگیری و کاهش خطر ابتلا به دیابت در افراد است؛ اما نوشیدن قهوه‌های طعم‌دار به دلیل وجود کربوهیدرات، موجب افزایش فشارخون می‌شود.
نوشیدنی‌های قندی:
یکی از بدترین خوراکی‌ها برای افراد دیابتی، نوشیدنی‌های قندی مانند نوشابه است که کربوهیدرات بالایی دارد. این نوشیدنی همچنین خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش می‌دهد؛ بنابراین افراد دیابتی می‌توانند به‌جای مصرف نوشیدنی‌های شیرین از آب استفاده کنند.
شیرینی و نان:
نان و شیرینی‌ها مملو از کربوهیدرات‌ها و مواد غذایی فراوری‌شده هستند که مصرف آنها قند خون را افزایش می‌دهد؛ بنابراین توصیه می‌شود اگر فرد دیابتی به استفاده از این مواد غذایی تمایل دارد، به مصرف یک قطعه کوچک از آن اکتفا کند.
میوه خشک:
میوه‌ها منبع سرشاری از مواد معدنی و ویتامین‌ها هستند؛ اما وقتی خشک می‌شوند آب خود را از دست داده و حاوی کربوهیدرات و قندهای متمرکز بیشتری می‌شوند؛ بنابراین افراد دیابتی باید در مصرف این میوه‌ها محتاطانه عمل کنند.
فست فودها:
مصرف غذاهای فست‌فودی به دلیل کالری بالا و حجم زیاد چربی و نمک موجب افزایش ابتلا به فشار خون می‌شوند. ازاین‌رو، این غذاها برای افرادی که مبتلا به دیابت هستند، خطرناک محسوب می‌شوند.
سایر نکته‌ها درباره تغذیه مبتلایان به دیابت
تقسیم وعده‌های غذایی: افراد دیابتی به جای مصرف چند وعده غذایی بزرگ، بهتر است آن را به چندین وعده کوچک‌تر تقسیم کنند. اقدامی که برای کنترل هرچه بهتر سطح قند خون مؤثر است.
شیوه بشقاب سه بخشی
یکی از گونه‌های رژیم غذایی برای مبتلایان به دیابت، روش بشقاب سه بخشی است. این روش را انجمن دیابت آمریکا پیشنهاد داده و می‌توان آن را به‌صورت زیر اجرا کرد:
• نیمی از بشقاب غذا باید از سبزی‌های بدون نشاسته مانند: اسفناج و گوجه پر شود.
• یک چهارم دیگر از بشقاب غذا باید از پروتئین‌های کم‌چرب مانند ماهی یا گوشت مرغ که در فهرست غذای دیابتی‌ها وجود دارد، پر شود.
• یک چهارم باقی مانده از بشقاب هم باید با غلات کامل و مناسب برای رژیم غذایی دیابت پر شود.
افراد می‌توانند در این روش مقداری چربی‌های مفید مانند: آجیل، روغن آووکادو یا زیتون را به غذای خود اضافه کنند. همچنین استفاده از یک میان وعده حاوی میوه، لبنیات یا نوشیدنی‌های بدون قند، مانعی ندارد.
بهترین میان‌وعده برای بیماران دیابتی چیست؟
مصرف میان وعده نه‌تنها موجب می‌شود دیرتر احساس گرسنگی کنید؛ بلکه از افت قند خونِ بیمارانی که ملزم به استفاده از دارو یا تزریق انسولین هستند هم پیشگیری می‌کند. به‌جز میوه و سبزی میان‌وعده بیماران دیابتی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
ماست یونانی با انواع توت:
ماست یونانی حاوی پروتئین، کربوهیدرات و چربی است؛ ازاین‌رو به ثابت نگه داشتن سطح قند خون کمک می‌کند. افراد دیابتی می‌توانند از ماست یونانی ساده و کم‌چرب استفاده کرده و برای این که طعم آن شیرین‌تر شود، کمی توت به آن اضافه کنند.
تخم‌مرغ آبپز:
تخم‌مرغ، اگرچه کربوهیدرات بسیار کمی دارد؛ اما منبع خوبی برای پروتئین محسوب می‌شود.
مغزهای خوراکی:
آجیل‌هایی مثل پسته، حاوی فیبر، پروتئین و چربی سالم هستند. البته در مورد آجیل‌ها بعداً مفصل توضیح می‌دهیم.
تخمه کدو حلوایی:
تخمه کدو حلوایی، غنی از چربی‌های سالم، پروتئین و فیبر است. همچنین منبع خوبی برای ویتامین E به شمار می‌رود که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
پاپ‌کورن:
پاپ‌کورن در گروه غلات قرار دارد و یک میان‌وعده مناسب برای بیماران دیابتی است. سه لیوان پاپ‌کورن، 100 کالری انرژی و حدوداً چهار گرم فیبر دارد. اما بهتر است پاپ‌کورن را به‌صورت خانگی و بدون افزودن نمک و کره تهیه کنید.
سیب، همراه با کره بادام‌زمینی:
سیب کالری اندکی دارد، اما سرشار از فیبر است. کره بادام زمینی هم مقداری پروتئین و چربی سالم در اختیار بدن می‌گذارد. با این حال اگر می‌خواهید یک میان‌وعده کم کالری داشته باشید، مصرف کره بادام زمینی را به یک قاشق غذاخوری در روز محدود کنید.
روش محاسبه کربوهیدرات
این روش برای برخی بیماران دیابتی به‌خصوص افرادی که انسولین تزریق می‌کنند، مفید است. در صورت تزریق انسولین باید دوز آن بر اساس مقدار کربوهیدرات مصرفی، تنظیم شود. متخصصان تغذیه نحوه محاسبه کربوهیدرات غذاهای مختلف را آموزش می‌دهند. با این روش هر بیمار دیابتی می‌داند در هر وعده یا میان‌وعده، مجاز به مصرف چه مقدار کربوهیدرات است.
بهترین زمان تغذیه برای بیماران دیابتی
صبحانه مهمترین وعده غذایی برای مبتلایان به دیابت است؛ بنابراین باید بر اساس مواد مغذی و مناسب موجود در فهرست غذایی دیابتی‌ها صرف شود. با مصرف این وعده غذایی مهم، بیماران دیابتی می‌توانند روز خود را به‌صورت بهتری شروع کرده و درعین‌حال با مشکلات کمتری مواجه شوند.
کنترل مصرف نمک
مصرف بیش از حد نمک موجب افزایش فشار خون و تشدید مشکلات قلبی – عروقی در مبتلایان به دیابت می‌شود؛ بنابراین بهتر است این افراد از ادویه‌های طبیعی برای بهبود طعم غذای خود استفاده کنند.
بهترین نان برای مبتلایان به دیابت
یکی از موادی که در فهرست غذایی افراد دیابتی اهمیت دارد، نان است. دانستن این نکته ضروری است که همه نان‌ها برای بیماران دیابتی مفید و مناسب نیستند. از بین همه گونه‌های نان، آن دسته که سبوس بیشتری دارند؛ مانند نان تست سبوس‌دار،کمتر از انواع دیگر موجب افزایش قند خون می‌شود.
عسل و دیابت
نتایج شگفت‌انگیز آزمایش‌های مختلفی که درباره مواد خوراکی مفید برای دیابت انجام شده است، نشان می‌دهد مصرف عسل طبیعی برای مبتلایان به این بیماری مفید است. نتایج این آزمایش‌ها ثابت کرده‌‌اند که در عسل، یک ماده اکسیدکننده وجود دارد که موجب آسان‌‌تر شدن فرایند جذب قند در خون می‌شود؛ بنابراین با مصرف عسل، میزان قند خون بالا نمی‌رود. البته افراد دیابتی نباید در مصرف این ماده طبیعی و مفید زیاده‌روی کنند.
آجیل در رژیم غذایی دیابت
آجیل‌ها از آن دسته مواد غذایی هستند که به مقدار قابل توجهی حاوی چربی‌های مفید و اشباع نشده هستند. چربی خوب یا اشباع نشده، می‌تواند تأثیر مناسبی در کاهش احتمال بروز بیماری‌های قلبی – عروقی داشته باشد؛ اما این تنها فایده آجیل‌ها نیست.
آجیل‌ها حاوی بسیاری از مواد معدنی و پروتئین‌هایی هستند که برای حفظ سلامت بدن ضروری است. به همین دلیل باید میزان مناسبی از این ماده مغذی در رژیم غذایی مبتلایان به دیابت گنجانده شود.
البته توجه داشته باشید که آجیل‌های بو داده یا نمک‌سود را نمی‌توان در فهرست غذایی مبتلایان به دیابت قرار داد. زیرا این مواد نه‌تنها برای دیابتی‌ها مفید نیست، بلکه ممکن است موجب بروز مشکلات یا عوارضی در آنها شود. اما سؤال اینجاست که چه آجیل‌هایی برای فهرست غذایی مبتلایان به دیابت مناسب است؟
بادام:
بادام آجیل خوشمزه و پرخاصیتی است که می‌تواند کلسترول بد خون را کاهش دهد. از طرفی کلسترول بد، نقش بسیار مهمی در افزایش احتمال بروز بیماری‌های قلبی – عرقی دارد و افراد مبتلا به دیابت هم بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری‌ها قرار دارند؛ بنابراین، گنجاندن بادام در رژیم غذایی مبتلایان به دیابت ضروری است.
گردو:
گردو هم مانند بادام می‌تواند به کاهش سطح کلسترول بد خون کمک کند و احتمال بروز گرفتگی رگ و ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی را کاهش دهد.
بادام زمینی:
استفاده از میزان کم و مناسب بادام زمینی در طول روز می‌تواند موجب کنترل هرچه بهتر سطح قند خون افراد دیابتی شود. اما این تنها فایده مصرف این آجیل پرطرف‌دار نیست. بادام زمینی موجب کاهش اشتهای افراد می‌شود؛ ازاین‌رو مبتلایان به دیابت با مصرف آن می‌توانند از بروز مشکلاتی مانند اضافه وزن پیشگیری کنند.
فندق:
هنوز نمی‌توان با اطمینان کامل از تأثیر مناسب فندق بر بیماران دیابتی سخن گفت؛ اما تحقیقات نشان می‌دهد فندق می‌تواند در کنترل قند ناشتای افراد دیابتی، تأثیرگذار باشد.
اسید اولئیک موجود در فندق موجب می‌شود قند خون ناشتای افراد کاهش یافته و همچنین حساسیت سلول‌های بدن به انسولین افزایش یابد. این دو عامل می‌تواند موجب کاهش برخی مشکلات مبتلایان به دیابت شود. البته مانند هر ماده غذایی دیگری، نباید در مصرف آن زیاده‌روی کرد.
تخمه آفتاب‌گردان:
تخمه آفتاب‌گردان یکی دیگر از آجیل‌های مناسب برای رژیم غذایی مبتلایان به دیابت است. این آجیل حاوی مواد مغذی و ویتامین‌های ضروری برای بدن است. اما توجه داشته باشید تخمه بو داده شده و شور برای بیماران دیابتی مفید نیست. این افراد می‌توانند تخمه آفتاب‌گردان را در کنار غذا یا به‌عنوان میان وعده مصرف کنند و از خواص مفید آن بهره‌مند شوند.
پسته:
بررسی‌ها و تحقیقات متعددی روی تأثیر خواص پسته بر بیماران دیابتی انجام شده است. مصرف پسته، علاوه بر این که موجب کنترل بهتر سطح قند خون می‌شود، می‌تواند ریسک بروز دیابت در افراد سالم را کاهش دهد.
از خواص دیگر پسته این است که سطح کلسترول بد یا مضر خون را پایین آورده و همین امر احتمال بروز بیماری‌های قلبی – عروقی در مبتلایان به دیابت را کاهش می‌دهد.
چه سبزی‌هایی برای مبتلایان به دیابت مناسب است؟
سبزی‌ها علاوه بر این که حاوی فیبر هستند، نقش مؤثری در کنترل قند خون دارند. فهرست سبزی‌های مناسب برای مبتلایان به دیابت شامل موارد زیر است:
زیره سیاه:
زیره سیاه یکی از انواع سبزی‌ها مفید برای دیابتی‌هاست. این ادویه که از خانواده جعفری است موجب کاهش قند و کلسترول خون می‌شود. به همین دلیل برای بهتر شدن طعم بسیاری از غذاهای مبتلایان به دیابت می‌توان از زیر سیاه به‌عنوان ادویه استفاده کرد.
شوید:
بیش از 70 نوع ماده شیمیایی متفاوت در این سبزی وجود دارد که برخی از آنها برای مبتلایان به دیابت مفید است. به همین دلیل می‌توان با اطمینان آن را در رژیم غذایی این افراد قرار داد.
رازیانه:
یکی دیگر از سبزی‌های مناسب برای مبتلایان به دیابت، گیاه و دانه رازیانه است. آنتول موجود در رازیانه از بروز التهاب و سرطان پیشگیری می‌کند. همچنین می‌توان از این گیاه برای پیشگیری از سرفه استفاده کرد. اما کمک به کنترل قند خون، یکی دیگر از خواص رازیانه است که موجب شده این سبزی معطر در فهرست غذایی مبتلایان به دیابت قرار گیرد.
سیر:
سیر خواص بسیاری دارد؛ موجب سلامتی قلب می‌شود و از بدن در برابر بسیاری از سرطان‌ها محافظت می‌کند. از دیگر خواص سیر می‌توان به خاصیت ضدالتهابی بودن آن اشاره کرد. اما دلیل مهمی که باعث می‌شود این سبزی در فهرست غذایی مبتلایان به دیابت قرار گیرد، کاستن از میزان قند و چربی خون است. سیر خام و تازه، بیشترین خاصیت را دارد و می‌توان مصرف آن را به افراد دیابتی توصیه کرد. البته استفاده از پودر سیر هم برای این افراد سودمند است.
ترخون:
ترخون یکی دیگر از سبزی‌هایی است که باید آن را در فهرست غذای مبتلایان به دیابت گنجاند. این سبزی با کاهش مقاومت بدن در برابر انسولین، موجب افزایش تأثیر این هورمون می‌شود. ترخون همچنین موجب کاهش پرخوری در افراد دیابتی می‌شود.
آویشن:
در گیاه آویشن، 75 فیتوکمیکال فعال وجود دارد که می‌توانند علیه بیماری دیابت فعالیت کنند. همچنین از آویشن می‌توان به‌عنوان یک ادویه استفاده کرد تا به کمک آن عطر و طعم غذای مبتلایان به دیابت را بهبود بخشید.
بهترین دمنوش گیاهی برای دیابت
در مورد دمنوش‌ها چه می‌توان گفت؟ آیا دمنوش‌ها هم می‌توانند در سبد غذایی مبتلایان به دیابت سهمی داشته باشند؟
خوشبختانه دمنوش‌های فراوانی وجود دارد که می‌توان از آنها در فهرست غذایی مبتلایان به دیابت بهره گرفت. هریک از این دمنوش‌ها، خواص مخصوص به خود را دارند و یک نوشیدنی مناسب برای دیابتی‌ها محسوب می‌شوند.
دمنوش بابونه: در دمنوش بابونه ماده‌‌ای وجود دارد که به کنترل قند خون کمک می‌کند و موجب می‌شود مبتلایان به دیابت کمتر با افزایش قند خون مواجه شوند.
دمنوش دارچین: دارچین هم یکی دیگر از گیاهان مناسب برای مبتلایان به دیابت است. دارچین و دمنوش آن، علاوه بر تأثیری که در کاهش قند خون دارند، موجب می‌شوند که بدن بهتر بتواند از انسولین بهره ببرد.
دمنوش چای ترش: چای ترش یکی دیگر از دمنوش‌های مناسب برای رژیم غذایی بیماران دیابتی است. البته باید توجه داشت زیاده‌روی در مصرف این چای خوش‌رنگ، ممکن است موجب افت فشار خون شود.
دمنوش تخم گشنیز: شاید همه مردم گشنیز را بشناسند، اما درصد کمی از خواص دارویی آن مطلع هستند. گشنیز و تخم آن از جمله مواد غذایی مغذی هستند که در کاهش قند خون، افزایش ترشح هورمون انسولین در لوزالمعده و همچنین افزایش حساسیت بدن به آن مؤثرند. به همین دلیل توصیه می‌شود مبتلایان به دیابت حتماً از این دمنوش در رژیم غذایی خود استفاده کنند.
دمنوش تخم ریحان: ریحان هم یکی دیگر از گیاهان مفید برای بیماران دیابتی است. دمنوش تخم ریحان تأثیر مناسبی روی کنترل قند خون دارد و به همین دلیل افراد دیابتی می‌توانند برای تنوع در رژیم غذایی خود از این دمنوش هم استفاده کنند.
نکاتی برای پخت بهتر غذای بیماران دیابتی
برای این که غذای بیماران دیابتی را بهتر بتوان طبخ کرد، می‌توان از چند شیوه ساده ولی کاملاً مؤثر بهره گرفت. استفاده از این نکات، در کنار توجه به فهرست غذای مبتلایان به این بیماری، موجب می‌شود آنها از سلامتی بیشتری برخوردار باشند. نکاتی که در رژیم دیابت باید به آنها توجه کرد، عبارت‌اند از:
- کاهش روغن مصرفی
- کاهش مصرف قند و شکر
- کاهش میزان مصرف نمک در غذا
- حذف لبنیات پرچرب و جایگزین کردن آن با لبنیات کم‌چرب
- جایگزین کردن روغن مایع با روغن‌های مناسب و حذف روغن جامد
- استفاده از همه گروه‌های غذایی مناسب در رژیم غذایی بیماران دیابتی
- دقت در انتخاب کربوهیدرات‌ها با توجه به فهرست غذای مبتلایان به دیابت
- کمک گرفتن از یک کارشناس برای تدوین رژیم غذایی مناسب بیماران دیابتی
- مرور برچسب مواد غذایی جهت کسب اطلاعات کافی درباره غذاهای مناسب برای مبتلایان به دیابت
سخن آخر؛
بیماری دیابت اگر به‌خوبی مدیریت نشود، خطر ابتلا به چندین بیماری جدی را افزایش می‌دهد. اما مصرف غذاهایی که به کنترل قند خون، انسولین و التهاب کمک می‌کنند، در کاهش چشمگیر خطر ابتلا به عوارض دیابت هم مؤثر است.
به یاد داشته باشید اگرچه این غذاها ممکن است به مدیریت قند خون کمک کنند؛ اما مهمترین عامل در مدیریت سالم دیابت پیروی از رژیم غذایی مغذی و متعادل است.