دیابت و انواع آن
یکی از مشکلات شایع امروزی، دیابت است که می‌تواند علاوه‌بر تاثیر بسیار بر سلامت کلی بدن، عملکرد جنسی را در زنان و مردان تضعف کند.
برای درک ارتباط دیابت و عملکرد جنسی، باید ابتدا با این بیماری خاموش آشنا شوید. دیابت به شکل‌های متفاوتی در افراد بروز می‌کند. هر یک از انواع این بیماری علایم مخصوص به خود را دارند. بیماری دیابت دارای دو نوع، تیپ ۱ و تیپ ۲ می‌باشد.
در دیابت نوع ۱ غده‌ی پانکراس در بدن فرد، به دلایلی چون عفونت ویروسی توانایی تولید انسولین خود را از دست می‌دهد.
در دیابت نوع ۲ امکان تولید انسولین در پانکراس وجود دارد اما این هورمون عملکرد صحیحی ندارد و معمولا افراد بعد از 35 سالگی به آن مبتلا می‌شوند و پس از گذشت مدتی با تضعیف برخی از اندام‌های بدن مثلاً دستگاه تناسلی و اختلال در عملکرد جنسی مواجه خواهند‌شد.
نوع دیگر، دیابت بارداری است که موقتی است و انسولین عملکرد مناسبی ندارد. این مورد تأثیر دائمی بر عملکرد جنسی ندارد و موقتی است.
در دیابت بدن قادر به استفاده از گلوکز در خون نیست زیرا یا انسولین کافی تولید نمی‌شود یا عملکرد انسولین ناکافی است.
در واقع بیماری دیابت نوعی اختلال متابولیسمی می‌باشد. متابولیسم مسیری است که بدن هر انسانی غذاهای هضم شده را برای تولید انرژی و رشد، استفاده می‌کند. هنگامی که فردی غذا می‌خورد، غذای تجزیه شده، به شکل گلوکز وارد خون فرد می‌شود. میزان این گلوکز در خون بوسیله‌ی هورمون انسولینی که توسط غده‌ی پانکراس تولید می‌شود، کنترل می‌گردد.
در واقع انسولین، گلوکز را از خون می‌گیرد و آن را به سلول‌های تجزیه شده‌ای که سوخت محسوب می‌شوند، تبدیل می‌کند. افرادی که به دیابت مبتلا می‌شوند، دچار کمبود انسولین در بدن خواهند شد. که به این ترتیب انسولین برای دریافت گلوکز از خون و ورود به سلول‌های بدن دچار نقص عملکردی خواهد شد. پس قند خون بیش از حد نرمال (هایپر گلیسمی) می‌شود. که همین امر علاوه بر عوارض دیگری که دارد، بر رابطه جنسی فرد هم اثرگذار خواهد بود.
رایج‌ترین علائم بیماری دیابت
دیابت نوع ۱ به‌سرعت اتفاق می‌دهد و نشانه‌های بروز آن خفیف است. نشانه‌های دیابت نوع ۲ به مرور زمان نمایان می‌شوند. نشانه‌های رایج این دو نوع عبارت‌اند از:
• افزایش تعداد دفعات ادرار در فرد بیمار و تکرر ادرار
• احساس تشنگی زیاد
• افزایش گرسنگی
• احساس کسالت و خستگی
• عدم توانایی در تمرکز
• تاریِ دید
• بی حس شدن دست‌ها یا پاها
• ایجاد حالت تهوع و درد معده که معمولاً با آنفولانزا اشتباه گرفته می‌شود
• تأثیر بر عملکرد جنسی
لازم به ذکر است که در دیابت نوع ۲، بیشترین علائم به صورت سکته‌های قلبی و عروقی (مانند درد در قفسه‌ی سینه و درد شدید در پاها) و آسیب به کلیه‌ها بروز پیدا می‌کند.
تأثیر دیابت بر عملکرد جنسی
دیابت بسیاری از اعضای بدن را درگیر کرده و موجب مشکلاتی در عملکرد طبیعی آن‌ها می‌شود. یکی از دستگاه‌های مهم بدن که به مقدار بسیار زیاد و قابل‌توجهی تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرد، دستگاه جنسی است. در دیابت نوع ۲، افراد به شکل چشمگیری دچار اختلال در عملکرد جنسی می‌شوند که می‌تواند روابط زناشویی آن‌ها را مختل کند. این اختلال می‌تواند در اثر یکی از موارد زیر باشد:
• عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای ضد افسردگی و فشار خون
• عوارض جانبی داروهای درمانی دیابت نوع ۲ به مانند متفورمین
• فقدان انرژی
• تغییرات هورمونی
• اضطراب، استرس و مشکلات مربوط به آن
تاثیر دیابت بر عملکرد جنسی مردان
دانشمندان و محققان پس از پژوهش‌های گوناگون دریافته‌اند که این بیماری تأثیر مهمی در قدرت باروری مردان دارد. وقتی دیابت به‌صورت کنترل نشده باقی بماند، بعدها اثرات این بیماری روی سیستم تولیدمثل و سیستم عصبی به‌صورت کامل آشکار خواهد شد. یکی از تأثیرات منفی دیابت در مردان، عارضه انزال دیررس است که به دلیل، مشکلات عصبی ناشی از بیماری دیابت بوجود می‌آید.
پژوهش‌ها بیان می‌کنند که حدود ۵۰ الی ۷۵ درصد از مردان مبتلا به دیابت، تا حدی اختلال نعوظ را تجربه کرده‌اند و این درحالی است که در این مردان مشکلات مربوط به نعوظ حدود سه برابر بیشتر از سایر مردان است. دیابت نوع ۲ ممکن است به اعصاب و ماهیچه‌ها یا ساختار عروقی آلت تناسلی مردانه آسیب وارد کند ودر طولانی‌مدت باعث ایجاد عوارض عروقی مانند ماکروواسکولار و میکروواسکولار بعلاوه نفروپاتی و نوروپاتی و رتینوپاتی، می‌شود. ماکروواسکولار یا همان عروق بزرگ تأثیر مستقیمی بر مغز، قلب و پا دارد که تمامی علائم ذکر شده در سلامت جنسی بیمار دخیل هستند.عوارضی که عروق بزرگ را درگیر می‌کند باعث کاهش خون‌رسانی به دستگاه آلت تناسلی و اختلال نعوظ در آقایان و کاهش عملکرد جنسی در بانوان می‌شود. فرد با کاهش نعوظ زمانی مواجه می‌شود که مایع منی به‌جای اینکه وارد آلت تناسلی شود وارد مثانه می‌شود؛ دیابت اثر انقباضی در بافت عضلانی داخل آلت تناسلی مردان ایجاد می‌کند زیرا تمامی شریان‌های کوچکی که به عضلات آلت تناسلی خون‌رسانی می‌کنند، دچار انسداد می‌شوند.
اختلال نعوظ به معنای نبود یا کوتاه بودن نعوظ در آلت تناسلی است که می‌تواند دلایل مختلفی داشته‌باشد به مانند: اختلال در جریان خون، آسیب عصبی (نوروپاتی) و آسیب عروق خونی. البته داروها نیز می‌توانند چنین عوارضی تولید کنند. لذا باید توجه داشت که دیابت تنها دلیل اختلال در نعوظ نیست و در هر دوره از زندگی احتمال بروز آن برای مردان وجود دارد و معمولاً با افزایش سن، مصرف مواد مخدر یا الکل ارتباط دارد. عوامل دیگری که در نعوظ مردان تاثیر منفی دارد عبارتند از: گلوکز، کلسترول بالا و افزایش فشار خون.
گلوکز بالا می‌تواند باعث آسیب عروق خونی و اعصاب (نوروپاتی) شود که این آسیب ممکن است در اندام تناسلی نیز رخ داده و باعث کاهش یا دشواری عملکردهای جنسی شود. این مسئله در مردان اختلال نعوظ و در زنان عفونت ادراری، برفک و خشکی واژن تولید می‌کند. برای کنترل نروپاتی دیابتی می‌توانید به دکتر غدد مراجعه کنید.
اغلب مردان دیابتی که دچار اختلالات جنسی بر اثر دیابت هستند، از داروی ویاگرا، برای درمان اختلال نعوظ استفاده می‌کنند. آن‌ها گمان می‌کنند که صرفاً با استفاده از این دارو مشکل جنسی‌شان برای همیشه حل خواهد شد، درحالیکه اینگونه نیست. در چنین مواردی، تجویز فوری داروی سیالیسCialis یا ویاگرا به‌تنهایی کفایت نمی‌کند و حتماً باید روی بیمار و همچنین تجویز دارو، بررسی‌های بیشتری صورت گیرد. برخی از مهم‌ترین گزینه‌های دیگری که در این زمینه، کمک بسیاری به افراد دیابتی می‌کند عبارت‌اند از: ایمپلنت آلت تناسلی، تقویت نعوظ با شاک ویو و… .
متخصصین اورولوژیست اظهار داشته‌اند که: غربالگری بیمارانی که با استفاده از داروهای ویاگرا درمان نشده‌اند بسیار ضروری است. اگر بیماری دیابت تحت کنترل درنیاید، اختلال نعوظ در بیماران دیابتی به شدت پیشرفت خواهد.
مردان مبتلا به دیابت، بهتر است حتماً زیر نظر یک متخصص قلب نیز قرارگیرند. زیرا احتمال ابتلای این افراد به بیماری‌های قلبی و عروقی، وجود دارد. این مسئله می‌تواند باعث انسداد شریان‌ها شود و علائم ناتوانی جنسی را در آن‌ها تشدید کند.
مشکلات جنسی در اثر دیابت، طبق نظر پزشک ممکن است نیاز به روان‌درمانی، دارو درمانی و یا سایر روش‌های پزشکی داشته باشد. نکته مهم، درمان تحت نظر متخصص و پرهیز از پنهان‌کاری یا خود درمانی است.
تاثیر دیابت بر عملکرد جنسی زنان
خشکی واژن:
احتمال ابتلای خانم‌های مبتلا به دیابت، به خشکی واژن نسبتاً شایع است. قند خون بالا ممکن است به عروق خونی واژن آسیب رسانده و این امر منجر به خشکی واژن و در نتیجه دردناک شدن رابطه جنسی گردد که همین موضوع می‌تواند دلیلی بر کاهش عملکرد جنسی بانوان باشد. از طرفی، کاهش جریان خون و آسیب عصبی می‌تواند باعث کاهش تحریک گردد. برخی از داروها مانند قرص‌های ضدافسردگی و فشارخون ، می‌توانند این احتمال را تشدید کنند، بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت نمایید. بسیاری از روان کننده‌ها می‌توانند در برطرف شدن خشکی واژن کمک البته با راهنمایی پزشک کمک کننده باشند.
برفک:
یک عفونت قارچی شایع در زنان است – اما مردان نیز می‌توانند به آن دچار شوند. که البته یک عفونت مقاربتی نیست، اما می‌تواند در رابطه جنسی منتقل شود. قند خون بالا احتمال بروز ابتلا به این بیماری را بالا می‌برد زیرا زمانی که قندخون بالا می‌رود احتمال دفع قند از طریق ادرار بالا می‌رود و این موضوع شرایط را برای تکثیر باکتری عامل بروز برفک، تشدید می‌کند. برفک باعث درد یا خارش، عوارض پوستی یا ترشح در اندام تناسلی مرد و زن می‌شود؛ در صورت مشاهده‌ی این علائم حتماً با پزشک خود مشورت کنید. کنترل قند خون و توجه به بهداشت اندام تناسلی و استفاده از لباس زیر گشاد به جلوگیری از بروز برفک کمک می‌نماید.
عفونت دستگاه ادراری:
به معنای عفونت مجاری ادراری رابط بین کلیه و مثانه است. عفونت ادراری از طریق رابطه جنسی منتقل نمی‌شود اما رابطه جنسی، خود یکی از راه‌های ورود باکتری‌های روده به دستگاه ادراری است. عفونت ادراری در زنان شایع‌تر است، اما مردان نیز می‌توانند مبتلا شوند و اگر قند خون تحت کنترل نباشد، احتمال بروز این مشکل بیشتر می‌شود زیرا قند بالای ادرار فضای مناسبی برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌آورد. در صورت مشاهده‌ی علائمی مانند لرز در دمای معمول، درد کمر یا پهلوها، احساس گیجی یا بی‌قراری خصوصاً در مردان و یا تکرر و سوزش ادرار، درد زیر شکم خصوصاً در زنان،به پزشک مراجعه کنید. کنترل قند خون ، مصرف آب کافی و نگه نداشتن ادرار می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند.
پیامدهای دیگر دیابت بر عملکرد جنسی
از عوارض دیگر دیابت افسردگی و کاهش عزت‌نفس است که باعث افزایش اختلالات جنسی می‌شود. اگر فردی قبل از ابتلا به دیابت تیپ ۲ عملکرد جنسیِ رضایت‌بخشی داشته و اکنون از آن ناامید شده، احتمال اینکه دچار مشکلات روحی و کاهش عزت نفس شود، افزایش می‌یابد. پس می‌توان مشاهده کرد که دیابت، سلامت جنسی را به شکل‌های گوناگونی تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اختلالات هورمونی نیز در این مساله دخیل هستند. بطوریکه عوارض برخی از داروها می‌توانند موجب تغییرات سطح تستوسترون در بدن شوند.
مواردی که جزء پیامدهای دیگر این بیماری بوده و بر عملکرد جنسی نیز تأثیر می‌گذارند، عبارت‌اند از:
• اضافه‌وزن
• فشار خون بالا
• کاهش اعتمادبه‌نفس و اضطراب
• کاهش میزان فعالیت روزانه
• عدم ورزش به میزان کافی
• اختلالات هورمونی
وجود رابطه جنسی برای حفظ ارتباط صمیمی یک رابطه یک ضرورت است. لذا توصیه می‌شود اگر مشاهده می‌کنید، عملکرد جنسی همسرتان تضعیف شده‌است، ابتدا وضعیت سلامت جسمی او را بررسی کنید. زیرا با عدم شناخت دیابت و مشکلات همراه با آن ممکن است دچار کاهش کیفیت روابط صمیمی با همسرتان شوید.
همچنین مهم است که به یاد داشته باشید، همانند ورزش، رابطه‌ی جنسی هم می‌تواند باعث کاهش قندخون شما شود. بهتر است قند خون خود را قبل از رابطه جنسی بررسی کنید و یک خوراکی مناسب برای افت احتمالی قندخون در دسترس داشته باشید. اگر دچار افت قند خون شوید، این احتمال وجود وارد که بر احساس شما در مورد رابطه جنسی تأثیر بگذارد و طبیعی است که اگر در گذشته چنین تجربه‌ای داشته‌اید، نگران تکرار شدن آن باشید.
برخی از افراد نیز ممکن است به دلیل استفاده از پمپ انسولین خجالت بکشید یا نگران بروز افت قند خون باشند که همین مسئله هم می‌تواند بر عملکرد جنسی تأثیر منفی بگذارد. در این مورد با همسرتان و یک متخصص صحبت کنید، می‌تواند کمک کننده باشد. آن‌ها می‌توانند در پیشگیری و درمان افت قند خون به شما کمک کنند.
در پایان یادآور می‌شویم که برای کاهش خطر تمامی این تاثیرات، می‌بایست بطور مستمر از پزشک خود در خصوص درمان دیابت و تاثیرات آن بر عملکرد جنسی مشورت بگیرید.